Không chỉ cho củ ăn, sắn còn sử dụng để chế biến thành nhiều sản phẩm. Thế nhưng, việc trồng sắn cần đúng quy trình mới cho năng suất cao.
Sắn là loại củ có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Nó thường được trồng tại các vùng đất nhiệt đới nhờ khả năng chịu được điều kiện nuôi rồng khắc nghiệt. Tuy nhiên, quá trình trồng chúng cần lưu ý những vấn đề sau:
Đất trồng
Sắn là loài cây ưa đất tơi xốp, thông thoáng, không bị ngập úng vào mùa mưa. Chúng thường được trồng trên nhiều loại đất như: đất rừng, đất khai thác, đất luân – xen canh với những giống cây công nghiệp, cây họ đậu, lúa nước và đất hoang hóa.
Chuẩn bị đất trồng
Việc chuẩn bị đất kỹ lưỡng là điều vô cùng quan trọng trước khi trồng sắn. Theo kinh nghiệm, trước khi trồng, cần gom rễ cây và tàn dư thực vật, cày- bừa (1-2 lần) hong khô ải đất và san lấp mặt bằng trước lúc trồng từ 1-2 tháng.
Với đất có độ dốc cao (> 30%) như đất đồi núi, cần dọn và đốt tàn dư thực vật nhưng không cần cày bừa mà cuốc hốc trồng trực tiếp.
Đối với đất trồng tựa các chân ruộng luân canh lúa nước cũng cần dọn dẹp cỏ dại, san lấp mặt bằng. Trường hợp đất bị úng diện rộng, có thể vét mương hoặc làm rãnh thoát nước rồi cày hoặc phay đất sớm.
Chọn giống
Theo kinh nghiệm, nên dùng các giống có năng suất củ tươi, tỷ lệ tinh bột và tỷ lệ chất khô cao như HL-S11, HL-S10…
Tuy nhiên, vùng thâm canh được khuyên nên dùng giống KM94 và vùng đất cát, khô, nghèo dinh dưỡng nên dùng giống KM60 và KM98-7 để đảm bảo được sự sinh trưởng và năng suất.
Nếu lấy giống từ cây đã trồng trước, nên chọn từ những ruộng sản xuất tốt hoặc các ruộng nhân giống riêng. Chú ý chọn các cây giống có độ tuổi từ 8 tháng trở lên, khỏe mạnh, không nhiễm sâu bệnh. Cây giống sử dụng không vượt 60 ngày (tính từ khi thu hoạch). Để bảo quản cây giống, có thể bó từng bó bằng gốc dựng thẳng trong bóng râm hoặc cắm thẳng từng cây xuống đất theo từng cụm từ 500-1000 cây/cụm.
Với hom giống để trồng, nên lấy từ 1/3 đoạn giữa thân sắn với độ dài từ 15-20cm, có ít nhất 6-10 đốt. Sử dụng dụng cụ sắc bén để chặt hom, tránh hom bị trầy vỏ hoặc dập thân gỗ.
Ngoài ra, nhúng hom vào các hỗn hợp thuốc diệt nấm và côn trùng hay dùng hoặc rải thuốc trừ côn trùng theo hàng và hốc trước lúc đặt hom sắn để phòng trừ sâu bệnh.
Thời vụ
Có 2 vụ để trồng sắn là vụ Hè và Đông Xuân.
Vụ Hè được coi là vụ chính, kéo dài từ tháng 4 đến tháng 6 và thu hoạch vào tháng 1-3 năm sau.
Vụ Đông Xuân rơi vào khoảng cuối mùa mưa. Người dân tiến hành trồng vào tháng 10-11 dương lịch và thu hoạch tháng 9-10 năm sau.
Cách trồng
Ở trên đất tương đối phẳng, để hom ngang. Còn ở khu đất có mưa nhiều, thoát nước yếu cần kéo luống hoặc lên líp để trồng cùng các phương pháp hom xiên hoặc hom đứng.
Nếu trồng sắn vào vụ cuối mưa ẩm độ đất thấp, bạn có thể tham khảo cách trồng hom đứng hoặc xiên. Tuy nhiên, trồng với góc độ nào cũng không nên sâu quá 10cm.
Nên trồng và giữ khoảng cách 1,0 x 0,80m, tương đương với 12.500 cây/ ha. Với đất xấu, bạn nên trồng khoảng cách 0,90x 0,80m và 0,8x 0,8m (tương đương 14.000 cây đến 15.625 cây/ ha).
Nếu trồng xen, nên giữ khoảng cách giữa các hàng và cây sắn là 1,2 x 0,6m/ cây hoặc 1,2x 0,8m (tương đương với 10.500 cây và 14.000 cây/ha).
Bón phân
Với diện tích 1ha, bạn có thể bón tỷ lệ phân NPK với tỷ lệ 2:1:2 ở mức từ trung bình (130-170 kg Ure, 200kg Super lân, 130 kg KCl), mức phổ biến (260kg Ure, 400kg Super lân, 200 kg KCl) cho đến mức cao (350kg Ure, 500kg Super lân, 260 kg KC).
Nếu đất trồng sắn xấu, có thể khắc phục bằng cách phối hợp bón phân hữu cơ từ 5-10 tấn hoặc 2000 kg phân hữu cơ sinh học. Với đất bị chua, thực hiện bón 500-1.000 kg vôi hoặc 300-500 kg Dolomite/ha.
Sau khi bón lót, trong khoảng thời gian từ 25- 30 ngày sau trồng, tiến hành bón thúc: ½ phân đạm+ ½ phân kali, bón thúc lần 2 vào giai đoạn sau trồng từ 50- 60 ngày: ½ phân đạm+ ½ phân kali còn lại.
Ngừa sâu bệnh
Trồng sắn phải đối mặt với rất nhiều loại sâu bệnh như: Rệp sáp bột hồng, chổi rồng và nhện đỏ…
Đối với rệp sáp bột hồng, cần vệ sinh ruộng, cày đất kỹ để diệt lượng rệp sáp ẩn trong tàn dư thực vật. Làm cỏ sạch cây ký chủ phụ trong ruộng để rệp không có nơi trú ngụ. Ngoài ra, nên trồng sắn sớm vào đầu mùa mưa và bón phân đầy đủ, giúp sắn có khả năng chống dịch hại và trồng luân canh sắn với các cây trồng khác như lúa, đậu….
Giải pháp sinh học cũng được áp dụng trong trường hợp này. Đó là nhân nuôi và phát tán ong ký sinh Anagyrus lopezi giúp kiểm soát rệp sáp bột hồng hiệu quả hoặc sử dụng nấm phấn trắng (Beauveria bassian) nấm xanh (Metarhizium anisopliea).
Về giải pháp hóa học, có thể ngâm hom giống trong dung dịch thuốc BVTV từ 5-10 phút với số hoạt chất sau: Thiamethoxam: 4 gram/20 lít nước, Dinotefuran: 4 gram/20 lít nước, Imidacloprid: 4 gram/20 lít nước trước khi trồng.
Thu hoạch
Khi hàm lượng tinh bột trong củ đạt từ 27-30%, hoặc lúc cây đã rụng gần hết lá ngọn (còn lại tầm 7-10 lá) và lá chuyển từ xanh sang vàng nhạt là lúc có thể thu hoạch sắn.
